Onderwijskwaliteit- en ontwikkeling

De Vereniging stimuleert (aspirant-)leden om te werken aan de kwaliteit van het onderwijs en onderwijsinnovatie en aan de doorontwikkeling ervan. Wij laten ons inspireren door goede voorbeelden van binnen én buiten de vrijeschool- beweging. Onderwijskwaliteit verdient extra aandacht bij initiatiefgroepen en nieuwe vrijescholen.

De Vereniging houdt zich ook bezig met het (faciliteren van) formatief evalueren en toetsen, de doorontwikkeling van de WIKI VO (bedoeld voor het uitwisselen van lesmaterialen en werkvormen) en het Pedagogisch-didactisch kompas en met mediawijsheid en digitale geletterdheid.

Diversiteit & toegankelijkheid

Op de eerste vrijeschool, gesticht in Stuttgart in 1919, zaten kinderen van fabrieksarbeiders en van directeuren bij elkaar in de klas. Dat was voor die tijd een ongehoord diverse samenstelling. Sinds 1919 heeft het vrijeschoolonderwijs zich over de hele wereld verspreid. En nog steeds is iedereen welkom. Het is een fundamenteel doel van het vrijeschoolonderwijs om leerlingen kennis te laten maken met de gemeenschappelijke menselijkheid van alle volkeren ter wereld, waarbij vooroordelen en barrières worden overwonnen. Nederlandse vrijescholen bereiken echter slechts een relatief klein deel van de maatschappij, terwijl de Nederlandse samenleving juist steeds diverser wordt.

Het vrijeschoolonderwijs onderscheidt zich onder meer van andere onderwijs vormen door de nadruk die wordt gelegd op het bijdragen aan veranderingen in de maatschappij. Eén van die maatschappelijke opdrachten is om segregatie en kansenongelijkheid terug te dringen. Om onderwijs te bieden waarin álle leerlingen zich thuis voelen en het beste uit zichzelf kunnen halen, ongeacht hun thuissituatie, talenten of achtergrond. Scholen die diversiteit omarmen, zien het welbevinden en de prestaties van alle leerlingen verbeteren. Kinderen maken van nature geen onderscheid tussen culturen. Het samen opgroeien, elkaar ontmoeten in eigenheid en elkaar leren kennen, accepteren, waarderen en respecteren in diversiteit, draagt bij aan persoonlijke ontwikkeling en zelfvertrouwen, aan een vreedzame wereld en aan het verminderen van de polarisatie in de maatschappij. Meer diversiteit in schoolteams bevordert de aansluiting met andere groepen in de samenleving en kan een positief effect hebben op onder meer kansengelijkheid. De Vereniging zet zich in voor het toegankelijk maken van vrijeschoolonderwijs en voor gelijke kansen voor iedereen en stimuleert (aspirant-)leden om de diversiteit op vrijescholen te bevorderen.

Antroposofische identiteit

De vrijeschool heeft een geheel eigen kijk op onderwijs die gebaseerd is op de antroposofische menskunde. Daarbinnen heeft iedere vrijeschool in Nederland een grote mate van vrijheid en legt zijn eigen accenten. Wat hen bindt, is beschreven in het identiteitsdocument ‘Wat maakt de vrijeschool uniek’. De Vereniging wil de constante open dialoog hierover stimuleren en faciliteren en zich inzetten voor eenheid en verscheidenheid binnen de vrijeschoolbeweging.

Merkwaarde & naamsbescherming

Er is bij het algemene publiek weinig kennis over vrijeschoolonderwijs. Bovendien wordt vrijeschoolonderwijs af en toe negatief belicht in de media. De Vereniging wil in de periode 2021-2026 een actieve rol spelen bij de positieve beeldvorming over vrijeschoolonderwijs, mede gebaseerd op de eigen pedagogische visie en inhoudelijke kennis en 100 jaar ervaring.

De Vereniging zet zich verder in voor naamsbescherming. Het ‘merk’ vrijeschool dreigt te verwateren door oneigenlijk gebruik door scholen die geen vrijeschool- onderwijs aanbieden. De termen vrijeschool en vrije school kunnen niet worden geregistreerd. Waldorf is een EU-handelsmerk waarvan de Bund der Freien Waldorfschulen de eigenaar is. Er zijn strenge richtlijnen voor het uitgeven van licenties rondom het naamgebruik buiten Duitsland. Zonder expliciete toestemming van de Bund mogen Nederlandse scholen zich geen Waldorfschool noemen.

Vrijeschoolonderwijs 0-18 jaar

De vrijeschool kent van oudsher een doorlopende ontwikkelingslijn voor klas 1 tot en met 12. De Vereniging wil meer ruimte om deze doorgaande lijn beter vorm te kunnen geven in de praktijk.

De Vereniging heeft speciale aandacht voor het verder ontwikkelen van de verlengde basisschooltijd en het bevorderen van de brede brugklas en het tienercollege. Dat geldt ook voor de samenwerking met de kinderopvang en voor het faciliteren van vmbo-basis/-kader, groen vmbo en een havo/ vwo-route van zes jaar.

Toename aantal vrijeschoolleraren

Vrijescholen hebben net als andere onderwijstypen in Nederland te maken met een toenemend tekort aan leraren en schoolleiders. Daarnaast groeit de vrijeschool bovengemiddeld en wordt er van leraren een aanvullende scholing verwacht als het gaat om de vrijeschoolpedagogiek.

Vrijheid van onderwijs

Artikel 23 van de Grondwet regelt de vrijheid van onderwijs in Nederland en is het fundament van een divers onderwijslandschap. Deze keuzevrijheid is een groot goed en past bij een kleurrijke en pluriforme samenleving. De vrijheid van onderwijs staat weleens ter discussie bij incidenten in het bijzonder onderwijs. De Vereniging is van mening dat er ruimte moet blijven voor ouders en kinderen om te kunnen kiezen in het onderwijs.