In 10 jaar is het aantal leerlingen op vrijescholen met ruim 46% toegenomen naar een kleine 30.000 leerlingen. Terwijl het onderwijs in Nederland al langere tijd te maken heeft met krimp, groeit de vrijeschool ieder jaar. Zowel in het primair onderwijs als in het voortgezet onderwijs. Het afgelopen jaar steeg het aantal leerlingen met 3,8%.

Op basis van de jaarlijkse telgegevens van de scholen heeft de Vereniging van vrijescholen een aantal feiten en cijfers op een rij gezet in een nieuwe factsheet.

Aantal vrijescholen neemt toe, potentie nog lang niet benut

In de factsheet is onder meer te lezen dat naast het aantal leerlingen óók het aantal vrijescholen toeneemt. In 2018 werd de eerste internationale vrijeschool opgericht in Den Haag en sinds 2011 kwamen er 24 nieuwe vrijescholen bij. Naast volledige nieuwe vrijescholen behoren hiertoe nieuwe locaties van bestaande vrijescholen met een eigen stroom én de zogenaamde vrijeschool afdelingen, die onderdeel uitmaken van een groter bestuur met meerdere richtingen.

Deze laatste variant komt met name voor in het voortgezet onderwijs. Omdat het vanwege complexe regelgeving en lokale belangen nagenoeg onmogelijk is om nieuwe middelbare scholen te stichten, zoeken initiatiefnemers vaak de samenwerking met schoolbesturen van andere richtingen. Dit zorgt ervoor dat leerlingen die in de betreffende regio op een vrijeschool in het primair onderwijs hebben gezeten, kunnen doorstromen naar een variant van middelbaar vrijeschoolonderwijs. Daarmee kunnen zij toch de doorlopende leerlijn van de vrijeschool vervolgen.

Hoewel het aantal vrijescholen stijgt, komen lang niet alle initiatieven voor nieuwe vrijescholen van de grond. De initiatiefgroepen, bijna altijd bestaande uit ouders, lopen tegen allerlei uitdagingen aan. De potentie is daarmee nog lang niet benut. De Vereniging van vrijescholen stelde in 2018 een handreiking op om initiatiefgroepen voor nieuwe vrijescholen ondersteunen. Deze publicatie werd sindsdien 125 keer opgevraagd.

Ontwikkeling aantal vrijescholen

De eerste vrijeschool werd opgericht in 1923 in Den Haag. In de 20e eeuw nam het aantal vrijescholen snel toe halverwege de jaren ’70 tot aan het einde van de jaren ’80. Sinds 2011 is er sprake van een vergelijkbare ontwikkeling. Er zijn op dit moment 114 vrijescholen: 88 vrijescholen in het primair onderwijs en 26 vrijescholen in het voortgezet onderwijs.