Uit een rondgang onder vrijeschoolbesturen in het voortgezet onderwijs blijkt dat er wordt uitgekeken naar een volledige heropening van de scholen. Hoewel er respect is voor de veerkracht van de sector en oog voor nieuwe kansen die een crisis altijd blootlegt, zijn er vooral veel redenen om scholen zo snel als mogelijk volledig te heropenen. 'De verschraling van het onderwijs, toenemende vragen van ouders, ongemotiveerde leerlingen, een hoge werkdruk, te weinig zicht op leerlingen'. Dat zijn kortweg de reacties die de revue passeren.

Iedere centimeter is pure winst!

'Een jonge generatie wordt behoorlijk getroffen door de huidige maatregelen. Zodra het enigszins kan, moeten de scholen volledig open. Tot die tijd is iedere centimeter pure winst', dat zegt Allert de Geus, bestuurder van drie grote vrijescholen, in reactie op het huidige afstandsonderwijs. 'We zien bij leerlingen vreugde en opluchting nu ze gedeeltelijk weer naar school kunnen, dat laat zien dat er echt wat aan de hand is', aldus De Geus.

Eerder deze week werd bekend dat een ruime meerderheid van de middelbare scholen in Nederland hoopt na de zomervakantie de deuren weer volledig te kunnen openen. Ze worstelen met de 1,5 meterregel die ook voor scholieren geldt en hopen dat het verantwoord is om te versoepelen. De VO-raad deelde deze conclusie naar aanleiding van een ledenpeiling onder 146 schoolbesturen, goed voor driekwart van alle leerlingen in Nederland.

Verschraling van het onderwijs

Niet alleen de worsteling met de 1,5 meterregel is een vraagstuk, laten de bestuurders van de vrijescholen weten. Een belangrijker punt is misschien wel de verschraling van het onderwijs zelf, die optreedt bij buitensporig veel onderwijs op afstand. Het aanbieden van de stof is nog wel goed vorm te geven. Ook de noodzaak om digitale middelen te hanteren zorgt voor enige innovatie en geleerde lessen voor de toekomst. 'Maar de brede functie die het onderwijs wat ons betreft heeft, komt absoluut niet uit de verf op afstand', zo schetst Artho Jansen, bestuurder van diverse middelbare vrijescholen in Zuid-Holland.

De brede functie die het onderwijs heeft, komt absoluut niet uit de verf

De school is een samenleving in het klein

In het vrijeschoolonderwijs is de brede persoonsvorming van leerlingen één van de fundamentele voorwaarden voor compleet onderwijs. Dat betekent dat de vrijeschool niet eenzijdig bezig is met de cognitieve opbrengst, maar dat die opdracht van kwalificatie sterk én gelijkwaardig samenhangt met aspecten zoals socialisatie en autonomie. Al die belangrijke domeinen vragen om een school, die op zichzelf een samenleving in het klein is. Een speelplein voor het leven, om te ontdekken wie je bent, waar je kracht ligt, wat je uitdaging is en welke richting je op wilt. Een school is zoveel meer dan een leerfabriek.

Dat bevestigt ook de Onderwijsraad recent in een rapport naar aanleiding van de coronacrisis. Daarin schrijft de raad over de school als sociale ontmoetingsplek, de rol van de gemeenschap en het belang van gezamenlijk beleefde momenten. Ook wordt gesteld dat persoonlijk contact en interactie essentieel zijn voor het onderwijsproces en om aan brede onderwijsdoelen te werken. De Onderwijsraad roept op 'om die functie goed voor ogen te hebben bij afwegingen en besluitvorming'.

Kabinet besluit 24 juni over verdere stappen

De Vereniging van vrijescholen sluit zich aan bij díe oproep en vraagt het kabinet om consequent te zijn in de beleidskeuzes. De volksgezondheid is van groot belang, maar de proportionaliteit van maatregelen ook. Want ook de ontwikkeling en de gesteldheid van een jonge generatie wordt hierdoor getroffen. Iedere centimeter is dan pure winst.

Op 24 juni komt het kabinet mogelijk met nieuwe stappen of versoepelingen.